Czas i miejsce: 6 października 2023, piątek, godz. 19.30. Sanktuarium Matki Bożej w Cudy Wielmożnej, Pani Poznania. Klasztor Franciszkanów w Poznaniu (ul. Franciszkańska 2, Poznań)
William Byrd i Arvo Pärt to dwóch kompozytorów bardzo od siebie odległych, lecz zarazem bardzo sobie bliskich. Od śmierci Byrda mija właśnie dokładnie czterysta lat, Pärt wciąż tworzy. Pierwszy działał na angielskiej prowincji, drugi jest obywatelem świata. Jeden uchodzi za wybitnego mistrza renesansowej polifonii, drugi stworzył własny, indywidualny język muzyczny. A jednak obu połączyła muzyka sakralna, a także podobieństwo losów. Byrd jako katolik w anglikańskiej monarchii musiał tworzyć i wykonywać swe dzieła w tajemnicy i tylko za sprawą przyjaznych okoliczności uniknął śmierci. Pärt chcąc tworzyć muzykę sakralną, zmuszony był wyemigrować z Estonii, która wówczas była jeszcze częścią sowieckiego imperium. Muzyka obydwu jest nasycona niezwykłym mistycyzmem, wiedzie nas ku Absolutowi. Zdumiewające jak bliskie sobie są dzieła obu mistrzów, w jaki sposób dźwięki ich muzyki prowadzą nas do lepszego świata. Zapraszamy na tę niezwykłą drogę ku niebu, ad caelum.
Pod batutą prof. Marcina Sompolińskiego wystąpią znani muzycy: Sławomir Kamiński (organy), Zespół Wokalny Minimus, Orkiestra Collegium F.
Arvo Pärt (1935) jest estońskim kompozytorem muzyki chóralnej i instrumentalnej. Jego twórczość nawiązuje do tzw. hezychii (z gr. uciszenie), czyli praktyk medytacyjno-ascetycznych mnichów ze Świętej Góry Atos. Twórczość ta oparta jest na stylu tworzącym atmosferę kontemplacji dla tekstów, najczęściej należącymi do religii i liturgii rzymskokatolickiej. Kompozytor przypisuje ją do wielowiekowej tradycji chorału gregoriańskiego.
William Byrd to angielski kompozytor i organista, żyjący i tworzący na przełomie XVI i XVII w. Jest uznawany za jednego z najważniejszych twórców muzyki angielskiego renesansu.
Mówi się, że utwory Byrda reprezentują tradycję angielską, ale też kontynentalną, jak msze i motety. Za zasługi na polu twórczości muzyki chóralnej zwany był także „angielskim Palestriną”. Przeszczepiał na grunt angielski niektóre znane już na kontynencie, a nowe w muzyce angielskiej, formy muzyczne (np. madrygał). Głównym osiągnięciem Byrda jest spory wkład w tworzenie angielskiej muzyki sakralnej. Pisał także do tekstów łacińskich – do końca życia pozostał katolikiem.
Prof. Marcin Sompliński, dyrygent, profesor klasy dyrygentury Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu. Był uczestnikiem wielu kursów mistrzowskich, m. in. w Lipsku (H. Rilling), Stuttgarcie (J.E. Gardiner) i Brixen (J. Riffkin). Otrzymał Stypendium dla młodych twórców miasta Poznania (1993), oraz Medal Młodej Sztuki „Głosu Wielkopolskiego” (1994). W latach 1987–1999 prowadził Orkiestrę Symfoniczną Państwowego Liceum Muzycznego w Poznaniu. W latach 1987-1990 był dyrygentem Wielkopolskiej Orkiestry Symfonicznej.
W latach 1987–1999 prowadził Orkiestrę Symfoniczną Państwowego Liceum Muzycznego w Poznaniu. W latach 1987-1990 był dyrygentem Wielkopolskiej Orkiestry Symfonicznej. W latach 1997–2002 pracował jako dyrygent Teatru Wielkiego w Poznaniu, gdzie przygotował m.in. premierę opery Czarodziejski flet W.A. Mozarta, która została zaprezentowana na festiwalach w Carcassone (Francja) i Xanten (Niemcy). W latach 2005-2008 pełnił stanowisko kierownika muzycznego Teatru Muzycznego w Poznaniu, gdzie przygotował premierowe realizacje m.in. Carewicza F. Lehara oraz Upiora w Operze M. Yestona. Nieprzerwanie od roku 1993 jest szefem Orkiestry Symfonicznej Akademii Muzycznej w Poznaniu, natomiast od roku 2008 jest stałym dyrygentem niemieckiej orkiestry Concerto Brandenburg specjalizującej się w wykonawstwie muzyki klasycznej na instrumentach historycznych.
Marcin Sompoliński występował z wieloma orkiestrami symfonicznymi w kraju i za granicą, towarzysząc wybitnym solistom (K.A. Kulka, J. Kotnowska, E. Chojnacka, W. Ochman, M. Bilson) w prestiżowych salach koncertowych (Beethovenhalle-Bonn, Festspielhaus w Salzburgu, Alte Oper we Frankfurcie). Dokonał licznych nagrań radiowych i telewizyjnych. Prowadzone przez niego w 1998 roku koncerty monograficzne Arvo Pärta zostały uznane przez Gazetę Wyborczą oraz Życie za kulturalne wydarzenie roku w Poznaniu.
Wśród ważniejszych dokonań operowych dyrygenta znajduje się polska premiera opery Marcela Landowskiego Galina, a także premierowe spektakle Halki S. Moniuszki (2000) oraz Aidy G. Verdiego (2001). W roku 2006 wraz z zespołem Opera Nova z Bydgoszczy dyrygował austriacką prapremierą odnalezionej opery W.A. Mozarta Der Stein der Weisen (Fetsspielhaus Salzburg).
Osobny nurt działalności artysty stanowią prawykonania muzyki współczesnej, wśród których znajdują się m.in. zamówione przez Międzynarodowy Festiwal Chórów Uniwersyteckich w Poznaniu kompozycje Zbigniewa Kozuba Beati estis oraz Marka Jasińskiego Ad Iuvenatem. Wśród ważniejszych dokonań Marcina Sompolińskiego jest też Missa pro defuncto Wolfgango Amadeo – msza żałobna za duszę Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonana liturgicznie 4.12.2001 roku w kościele OO. Franciszkanów na Górze Przemysła. Również i tym razem Gazeta Wyborcza uznała to przedsięwzięcie, obok konkursu im. H. Wieniawskiego, za najważniejsze muzyczne wydarzenie roku w Poznaniu. Missa pro defuncto Wolfgango Amadeo prowadzona przez maestro Sompolińskiego wykonywana jest corocznie podczas Poznańskiego Festiwalu Mozartowskiego.
Marcin Sompoliński jest pomysłodawcą i realizatorem nowatorskiego cyklu multimedialnych koncertów edukacyjnych Speaking Concerts, które od blisko dekady cieszą się olbrzymim zainteresowaniem i uznaniem publiczności w całym kraju.
Sławomira Raczyńska ukończyła z wyróżnieniem Akademię Muzyczną im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu w dwóch specjalnościach: Dyrygentury Chóralnej w klasie dyrygowania prof. dra hab. M. Gandeckiego i Oboju Barokowego w klasie mgra Marka Niewiedziała. Od 2016 r. jest wykładowcą macierzystej uczelni na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury, Wokalistyki, Teorii Muzyki i Edukacji Artystycznej oraz pełni funkcję asystenta dyrygenta Chóru Kameralnego Akademii Muzycznej w Poznaniu. W roku 2022 otrzymała stopień doktora w dziedzinie sztuk muzycznych. Jest laureatką II nagrody XII Ogólnopolskiego Konkursu Dyrygentów Chóralnych im. S. Kulczyńskiego w Poznaniu. W latach 2011-2019 współpracowała z Poznańską Szkołą Chóralną Jerzego Kurczewskiego, a także z I Liceum Ogólnokształcącym im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, prowadząc dziecięce i młodzieżowe chóry oraz zespoły wokalne. W 2010 roku założyła Zespół Wokalny Minimus, w którym pełni funkcję kierownika artystycznego i dyrygenta. Ponad trzynastoletnia współpraca z tym zespołem zaowocowała szeregiem prawykonań muzyki chóralnej, wieloma nagrodami zdobytymi na ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach, oraz nagraniem czterech płyt CD, promujących dzieła polskich kompozytorów młodego pokolenia. Jako oboistka, współpracowała z orkiestrami barokowymi w całej Polsce, m.in. z Wrocławską Orkiestrą Barokową i zespołem MACV Warszawskiej Opery Kameralnej. Od 2015 pełni funkcję Prezesa Stowarzyszenia Promocji Muzyki Kameralnej Musica Minima oraz kierownika artystycznego cyklu poznańskich koncertów „Muzyka w studni”. Główną oś zainteresowań dyrygentki stanowi muzyka renesansu i baroku oraz chóralne dzieła współczesne, odnoszące się do dawnych epok.
Sławomir Kamiński, absolwent Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu, w klasie prof. R. Sroczyńskiego (dyplom z wyróżnieniem 1987). Koncertuje jako solista i kameralista w kraju i za granicą (Austria, Belgia, Czechy, Francja, Holandia, Litwa, Niemcy, Słowacja, Chorwacja, Szwajcaria, Ukraina, Węgry, Wielka Brytania, Włochy, Wyspy Alandzkie). Występował m.in. w salach koncertowych Filharmonii Poznańskiej, Bydgoskiej, Filharmonii w Charkowie, Smetana Saal w Pradze, Schauspielhaus w Berlinie, w katedrze w Lincoln, bazylikach – S. Vitale w Rawennie, St. Mattias w Budapeszcie i St. Pietro in Montorio w Rzymie. Współpracował z orkiestrą Filharmonii Poznańskiej, Poznańskim Chórem Chłopięcym Jerzego Kurczewskiego oraz chórem „Poznańskie Słowiki” pod dyrekcją Stefana Stuligrosza.
Sławomir Kamiński zajmuje się również działalnością pedagogiczną – jest profesorem klasy organów w Akademii Muzycznej im I.J. Paderewskiego w Poznaniu – uczelni, w której od 2020 pełni funkcję prorektora ds. artystycznych, naukowych i kontaktów międzynarodowych.
Orkiestra Collegium F. – zespół złożony z wybitnych młodych i kreatywnych muzyków, studentów i absolwentów najlepszych polskich Akademii Muzycznych. Pełne pasji interpretacje Collegium F przysporzyły orkiestrze uznania ze strony melomanów i współpracujących z nią artystów.
Zespół stale współpracuje z Polskim Teatrem Tańca (spektakl Walka Postu z Karnawałem nagrodzony na targach w Cannes), festiwalem Era Nowe Horyzonty (koncert muzyki filmowej Eleni Karaindrou), Festiwalem Wiosny Muzycznej w Poznaniu (spektakl Klausa Obermeiera Sacre – muzyka I. Strawiński Święto wiosny), festiwalem Nostalgia. Orkiestra występowała także z grupami TGD oraz New Life M, rejestrując wspólnie płytę DVD Z ciemności do światła.
Jednym z ciekawszych przedsięwzięć Collegium F. był program Music in death camps (2012) – międzynarodowy projekt dotyczący muzyki i orkiestr w obozach zagłady, realizowany we współpracy polsko-niemiecko-izraelskiej. Obok spotkań ze świadkami Zagłady i odwiedzin w miejscach pamięci, program obejmował multimedialne koncerty w Polsce i Hannoverze, które odbiły się szerokim echem wśród publiczności obu krajów.
Flagowymi zadaniami orkiestry Collegium F. są wykonania i prawykonania Speaking Concerts. Zespół, który dysponuje bogatą i elastyczną obsadą, współtworzył ponad trzydzieści różnych programów koncertowych, świetnie odnajdując się w bardzo zróżnicowanym artystycznie i stylistycznie repertuarze: od Pasji J. S. Bacha, przez symfonie i koncerty Haydna i Mozarta, przez dzieła romantyczne (Beethoven, Rossini, Verdi, Chopin), aż po muzykę XX- i XXI-wieczną (Paderewski, Strawiński, Pärt). Wielowątkowe i skrajnie odmienne programy Speaking Concerts wymagają od muzyków nie tylko pełnego profesjonalizmu, ale również zdolności adaptacyjnych, umiejętności pracy pod presją czasu i zaangażowania.
Przez ponad dziesięć lat działalności Collegium F. współpracowało z artystami takimi jak m.in.: AudioFeels, Alicja Majewska, Artur Andrus, Irena Santor, Krzysztof Skiba, Bogusław Kaczyński, Mikołaj Adamczak, Joanna Horodko, Marzena Michałowska, Jacek Kortus, Krzysztof Jablonski, Dariusz Stachura, Paweł Skałuba, Iwona Hossa i wielu innych.
Zespół Wokalny Minimus powstał w 2010 r. Skoncentrowany na śpiewie a cappella, posiada w swoim repertuarze przede wszystkim muzykę renesansu oraz dzieła XX i XXI wieku, odwołujące się do ducha dawnych epok. Minimus często bierze udział w projektach związanych z historycznie poinformowanym wykonawstwem muzyki dawnej. Zespół chętnie współpracuje z kompozytorami młodego pokolenia, ma na swoim koncie wiele prawykonań chóralnych utworów a cappella oraz dzieł wokalno-instrumentalnych. Koncertuje na terenie całego kraju, przywiązując wagę zarówno do wysokiego poziomu artystycznego, jak i głęboko przemyślanej dramaturgii koncertów.
Minimus nagrał cztery płyty CD, wydaną w 2014 roku „Nie tylko kolędy” z nowatorskimi opracowaniami kolęd, premierowe nagranie utworów kompozytora Marka Raczyńskiego na jego monograficznej płycie Media Vita z 2017 r., krążek Wacław reimagined (2020 r.) zawierający współczesne dzieła inspirowane twórczością Wacława z Szamotuł oraz najnowszą Vesepere, Nox et Aurora z 2022 r.
Zespół jest laureatem wielu ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów chóralnych. Został doceniony m.in. podczas Międzynarodowego Konkursu Per Musicam ad Astra Toruniu (dwa Złote Dyplomy, 2023), Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralno-Pasyjnej w Szczecinie (Grand Prix, 2021), Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Religijnej w Rumi (I miejsce w kategorii, 2018), Ogólnopolskiego Konkursu Ars Liturgica w Gnieźnie (Złoty Dyplom 2018, 2014), Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Chóralnej w Barczewie (Złoty Dyplom, 2016) czy Ogólnopolskiego Konkursu Chóralnego im. Wacława z Szamotuł (I miejsce w kategorii, 2011), otrzymał również wyróżnienia za kulturę brzmienia i wykonania utworów muzyki dawnej. W skład zespołu wchodzą doświadczeni śpiewacy, wywodzący się z najlepszych poznańskich chórów. Kierownikiem artystycznym zespołu jest Sławomira Raczyńska.
